Rola i misja mediów w walce z dezinformacją klimatyczną i ekościemą cz. 2

Dziękujemy wszystkim, którzy wzięli udział w drugiej części posiedzenia zespołu parlamentarnego „Rodzice dla Klimatu” dot. “Roli i misji mediów w dobie kryzysu planetarnego”, które poświęcone było dyskusji na temat rekomendacji dotyczących misji mediów publicznych, etyki reklamy, a także pracy redakcji dziennikarskich.

,,Społeczeństwo znajduje się w klinczu pomiędzy dezinformacją a greenwashingiem. Rzetelne i etyczne media, które stają na wysokości zadania w obliczu dzisiejszych zagrożeń, są niestety mediami niszowymi i misyjnymi. Trudno się dziwić, skoro faktur za pracę dziennikarską nie opłaca dewastowana przyroda czy cierpiące z powodu kryzysów dzieci” – zaznaczyła na wstępie, nasza aktywistka Kamila Kadzidłowska nawiązując do skali zjawiska dezinformacji:

“Ta dezinformacja doskonale zna kalendarze wyborcze i ma na celu sprowokować społeczeństwa w krajach demokratycznych do bojkotu wszelkich rozwiązań najpilniejszych aktualnie problemów takich jak kryzys zdrowia, kryzys degradacji środowiska, kryzys energetyczny, klimatyczny i wojenny, których pochodną jest kryzys migracyjny.

Zamiast wdrażać te rozwiązania – jakże spójne z wartościami, które leżą u podstaw UE – prowadzi ona do „zakonserwowania” interesów przemysłu paliw kopalnych, przemysłu militarnego oraz korporacji, która będą mogły dalej pogłębiać ww. kryzysy, w których ogniu są dzieci, nie tylko nasze.” – kontynuowała Kamila.

Nasze postulaty

Podstawą do dyskusji o rozwiązaniach systemowych były zaproponowane przez nas postulaty, tj.:

Nowelizacja art. 21 Ustawy o radiofonii i telewizji dotycząca zadań i powinności mediów publicznych, także w odniesieniu do edukacji klimatycznej i prozdrowotnej.

• Etyka reklam (zakaz greenwashingu oraz dezinformacji klimatycznej i zdrowotnej).
• Szkolenia dla dziennikarzy dotyczące przyczyn i skutków zmian klimatu, zanieczyszczenia powietrza i zaniku bioróżnorodności.
• Nadzór redakcyjny treści pod kątem dezinformacji.
• Odpowiedzialność finansowa za świadome szerzenie dezinformacji oraz mowy nienawiści.

Podczas posiedzenia, któremu przewodniczyła prof. Alicja Chybicka, głos zabrali m.in. poseł PiotrStrach, przedstawiciele i przedstawicielki Fundacji Client Earth, Stowarzyszenia Zero Waste, Climate Strategies Poland, Koalicji Klimatycznej, UNEP-Grid, Rady Etyki Reklamy, Biura Ochrony Powietrza i Polityki Klimatycznej Miasta st. Warszawa ale także i osoby eksperckie medioznawcy Jacek Wasilewski, aktywistka Anna Pięta, edukatorki ekologiczne Sylwia Majcher i ekspertki ESG i reprezentanci biznesu.

Mieli oni okazję wyrazić swoje stanowiska i zaprezentować perspektywy na temat sposobów walki z dezinformacją i ekościemą. Większość zgadza się co do tego, że należy podjąć odpowiednie kroki nakierowane na edukację zarówno polityków, jak i dziennikarzy, zadbać o jakość i warunki pracy w mediach, ale także wprowadzić systemową odpowiedzialność za świadomie szerzenie dezinformacji. Zwrócono także uwagę na problem ze wdrażaniem już istniejącego prawa w zakresie greenwashingu.

“Kaucja wejdzie w życie w styczniu przyszłego roku, a to, co obserwujemy w tym momencie to ogromna presja przemysłu na to, by opóźnić jej wprowadzenie lub całkowicie zaniechać tego rozwiązania, które jest jednym z najskuteczniejszych, jeśli chodzi o zapobieganie zanieczyszczania środowiska.” – alarmowała Joanna Kądziołka, przedstawicielka Stowarzyszenia Zero Waste, a także Filip Piotrowski z UNEP-Grid podkreślając, że podmioty torpedujące system kaucyjny cynicznie powołują się na troskę o ekologię i obywateli.

Ważnym punktem posiedzenia była także dyskusja na temat braku odpowiedzialności mediów w kontekście szerzenia dezinformacji o polityce klimatycznej UE, zwłaszcza o Zielonym Ładzie i Nature Restoration Law, co nie przypadkiem nasiliło się przed wyborami do Parlamentu Europejskiego.

“Jeżeli mówimy o tym, że lekarz musi wiedzieć, jak myć ręce, to tak samo dziennikarz musi wiedzieć, jak myć ręce nie tylko w sensie transparentności, ale w sensie oddziaływania różnego rodzaju brudu świadomościowego.” – Jacek Wasilewski, dziennikarz i medioznawca

Aktywistka Anna Pięta podkreśliła potrzebę utworzenia międzyresortowego zespołu, który powinien powstać m.in. w celu ułatwienia prac legislacyjnych w w.w. obszarach

„Jesteśmy przed wyborami europejskimi. Dobrze wiem, że działają też na niekorzyść tych “zielonych” tematów. […] Więc naprawdę musimy na to patrzeć szeroko, dlatego ja jestem bardzo pro i bardzo chętnie wrzucę w to dużo swojego czasu i energii, żeby pomóc czy działać na rzecz takiego międzyresortowego zespołu w Sejmie i Senacie…” – Anna Pięta

Osoby reprezentujące Ministerstwo Klimatu oraz Ministerstwo Kultury zadeklarowały wsparcie dla działań naszego zespołu parlamentarnego na ostatnim spotkaniu – liczymy, że przełoży się to na rzeczywiste działania, gdy czasu zostało tak niewiele.

Na koniec wracając do istoty sprawy, czyli roli mediów w systemach demokratycznych – chcemy nawiązać, zacytować przemyślenia jednego z najwybitniejszych polskich i światowych dziennikarzy, Ryszarda Kapuścińskiego, zawarte w ,,Lapidariach” spisywanych jeszcze pod koniec lat 90. nie bez powodu renomowani recenzenci uznali, że powinna być to lektura obowiązkowa dla badaczy problemów globalnych XXI wieku:

“Telewizja nie tylko kształtuje nasze gusta i poglądy, ale wpływa na wielkie decyzje polityczne […] Przyspieszenie i spłycenie wiadomości we współczesnych mediach jest przez to m.in. niebezpieczne, że upowszechnia stereotypy. […] Elektronika pokonała starą, biurokratyczną cenzurę, ale nie przemogła naturalnej pokusy rządzących, aby panować nad umysłami poddanych i urabiać je na korzystną dla siebie modłę. Dlatego system cenzury prewencyjnej, której głównym narzędziem był zakaz, zastąpił system manipulacji…”

Jeszcze raz dziękujemy za Wasz udział i wsparcie.