Rola i misja mediów w walce z dezinformacją klimatyczną i ekościemą

4 czerwca 2024

W czwartek 16 maja zorganizowaliśmy w Sejmie posiedzenie Zespołu Parlamentarnego Rodzice dla Klimatu na temat roli i misji mediów w kontekście systemowej walki z dezinformacją klimatyczną i ekościemą. Głosami naszych ekspertów dobitnie wybrzmiało, jak dezinformacja infekuje i osłabia społeczeństwo, jakie są jej techniki oraz co media i władza powinny robić, żeby nas przed nią chronić. Usłyszeliśmy też, jak walczyć z greenwashingiem w trosce o klimat, przyrodę, nasze zdrowie i portfele.

Dziękujemy za obecność wszystkim gościom z sektora rządowego, pozarządowego, a także ekspertom. Swoje poparcie zadeklarowali Piotr Strach z Polska2050 (jego klubu i pana marszałka Szymona Hołowni), a także Ministerstwo Klimatu i Środowiska oraz Ministerstwo Kultury. Liczymy, że na samych deklaracjach się nie skończy i uda nam się wypracować korzystną zmianę dla nas, ale również przyszłych pokoleń.

My z naszej strony postulujemy wdrożenie takich rozwiązań jak:

• Nowelizacja art. 21 Ustawy o radiofonii i telewizji dotycząca zadań i powinności mediów publicznych, także w odniesieniu do edukacji klimatycznej i prozdrowotnej.
• Etyka reklam (zakaz greenwashingu oraz dezinformacji klimatycznej i zdrowotnej).
• Szkolenia dla dziennikarzy dotyczące przyczyn i skutków zmian klimatu, zanieczyszczenia powietrza i zaniku bioróżnorodności.
• Nadzór redakcyjny treści pod kątem dezinformacji.
• Odpowiedzialność finansowa za świadome szerzenie dezinformacji oraz mowy nienawiści.

Dezinformacja i Zielony Ład

“Jeżeli chodzi o Zielony Ład i rolników, trwa w sieci bardzo intensywna wojna informacyjna, na skalę dotychczas nieobserwowaną przeze mnie, a badam dezinformację od 2017 roku” – powiedziała Anna Mierzyńska, analityczka polityki w sieci oraz dezinformacji, w trakcie zorganizowanego przez nas posiedzenia zespołu parlamentarnego na temat roli mediów w walce z greenwashingiem i dezinformacją.

Z takimi absurdalnymi mitami rozprawiają się eksperci zaproszeni przez nas na posiedzenie, ale też portale fact-checkingowe takie jak Fakenews.pl czy Demagog.pl, przy okazji wyjaśniając, jakie są źródła dezinformacji zalewającej Polskę. Działania naprawcze tego rodzaju nie wystarczą. Należy systemowo wprowadzać szkolenia dla dziennikarzy, aby byli w stanie rozpoznawać dezinformację, manipulację i ekościemę, tak aby w ogóle nie puszczać jej w obieg. Trzeba też zaktualizować Ustawę o radiofonii i telewizji oraz upowszechnić nadzór redakcyjny treści pod kątem dezinformacji. Podmioty szerzące dezinformację celowo, dla swoich własnych korzyści, powinny być pociągnięte do odpowiedzialności finansowej.

Prawda o recyklingu plastiku

Mecenas Kamila Drzewicka z Fundacji ClientEarth – Prawnicy dla Ziemi, podczas naszego posiedzenia parlamentarnego „Rola i misja mediów w dobie kryzysu planetarnego” w Sejmie, opowiadała m.in. o ekościemie dotyczącym recyklingu plastiku.

„Od lat 60. szły ogromne pieniądze na to, żeby media, politycy, konsumenci, biznes, żyli w przeświadczeniu, że dalej tak to może funkcjonować. Dlaczego? Dlatego, że plastik pochodzi z paliw kopalnych i w sytuacji, gdy musimy odchodzić od paliw kopalnych, nagle rozwija się olbrzymi przemysł petrochemiczny, który jest tzw. ‘planem B’”.

Taktyki dezinformacji klimatycznej

Dezinformacja zaburza funkcje poznawcze. Aby się na nią uodpornić, trzeba zrozumieć jej mechanizmy. Dr hab. Jacek Wasilewski z Uniwersytetu Warszawskiego wymienia taktyki dezinformacji klimatycznej:

• Negowanie: „Kryzys klimatyczny to nieprawda.”
• Bagatelizowanie: „Media tylko panikują.”
• Deprecjonowanie: „Biznes OZE chce zarobić, na czymś co nie działa.”
• Ośmieszanie: „Hipokryci – niby tak troszczą się o klimat, a korzystają ze smartfonów itd.”

Dziennikarze jako ofiary walki z dezinformacją klimatyczną

Walka dziennikarzy z dezinformacją klimatyczną była tematem przewodnim międzynarodowego dnia wolności prasy. Opublikowany przez UNESCO z tej okazji raport przedstawiła Anna Siewiorek z Climate Strategies Poland.

• 70% dziennikarzy zajmujących się ekologią padło ofiarą ataków związanych z ich pracą.
• 40% Polek i Polaków nie ma żadnego medium, któremu mogłoby zaufać.

Raport przeprowadzono na próbie 900 dziennikarzy z 129 krajów. Problem dotyczy również Polski i reszty Europy.

Kontynuacja Prac

Ciąg dalszy prac nad tymi zagadnieniami w ramach naszego parlamentarnego zespołu już 6 czerwca. Zapraszamy do śledzenia naszych działań i wspierania nas w walce z dezinformacją i greenwashingiem. Razem możemy stworzyć lepszą przyszłość dla nas wszystkich i kolejnych pokoleń.

Całość nagrania można obejrzeć pod tym linkiem: https://www.sejm.gov.pl/sejm10.nsf/transmisja.xsp?documentId=A8CE04488843CCE9C1258B0B00556100&symbol=TRANSMISJA_ARCH&info=T