Rzecz o edukacji klimatycznej dorosłych i o walce z dezinformacją

7 lutego 2024

Przez ostatnie lata Polska zasłynęła na arenie międzynarodowej jako główny hamulcowy ambitnej polityki klimatycznej oraz środowiskowej (zwłaszcza w kontekście starań o poprawę jakości powietrza). Niestety zmarnowaliśmy wiele lat kluczowych na działania o obszarze powstrzymania i adaptacji do kryzysów, które są efektem eksploatacji paliw kopalnych, emisji gazów cieplarnianych i bezprecedensowej w skali ludzkości degradacji przyrody. Dlatego zmiana władzy po ostatnich wyborach parlamentarnych wywołała wielkie nadzieje na pozytywną – nomen omen – zamianę klimatu politycznego oraz gotowość do działań na rzecz przyszłych pokoleń.

Jako Rodzice dla Klimatu z dumą informujemy, że będziemy motywować nowy parlament do ambitnych działań w tych obszarach także w ramach parlamentarnego zespołu „Rodzice dla klimatu” jaki powstał w Sejmie pod przewodnictwem prof. Alicji Chybickiej.

Pierwsza merytoryczna sesja odbyła 1 lutego pod hasłem „Edukacja klimatyczna dorosłych – edukacja dzieci NIE wystarczy”.

Link do transmisji obrad posiedzenia

Oprócz nas, Rodziców dla Klimatu oraz Młodzieżowego Strajku Klimatycznego i Akcji Demokracji jako reprezentacji strony społecznej, w posiedzeniu wzięły udział zarówno osoby poselskie zasiadające z zespole ,,Rodzice dla Klimatu” (Prof. Alicja Chybicka, Dorota Łoboda, Jolanta Niezgodzka, Małgorzata Tracz, Klaudia Jachira oraz Marcin Józefaciuk), jak również przedstawicielstwo Ministerstwa Klimatu i Środowiska, Ministerstwa Zdrowia, Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej oraz Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, a także szerokie grono osób eksperckich zajmujących się klimatem, zanieczyszczeniem powietrza, zdrowiem, transportem, socjologią, zieloną gospodarką, rolnictwem i systemem żywności (Climate Strategies Poland, GreenREV Institute, Instytut Zielonej Gospodarki, Fundacja Rodzic w Mieście, Compassion Polska, Instytut na rzecz Ekorozwoju, Clean Cities Campaign, Edukacyjna Sieć Antysmogowa ESA NASK, Europejskie Centrum Czystego Powietrza czy Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Polscy Łowcy Burz, Fundacja Wspomagania Wsi, Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności, Fundacja Wspomagania Społeczeństwa Informacyjnego).

,,Nie chcemy zostawiać tego problemu młodym pokoleniom. To nie one zawiniły i nie one powinny sprzątać ten bałagan.

Jednocześnie wiemy, że efekt działań będzie dopiero widoczny, gdy wezmą się za nie politycy i urzędnicy – bez ich wsparcia będzie nam trudno coś osiągnąć na większą skalę.

Dlatego chcemy rozpowszechniać wiedzę na temat zmian klimatu wśród dorosłych.

Chcemy, aby ta wiedza była ogólnodostępna, pokazywała, że problem nie dotyczy jednej dziedziny ale obejmuje wszystkie obszary naszego życia.

I żeby nie można było jej podważać, bo to, o czym mówimy jest potwierdzone przez naukowców, lekarzy.

Czeka nas wszystkich ogrom pracy związanej z tak ambitnymi planami. Ale jednocześnie cieszymy się i jesteśmy dumni, że tak duże grono ekspertów odpowiedziało na nasze zaproszenie i apel”
podkreśla Magda Zając z naszego ruchu.

W pierwszej części posiedzenia zaproszone przez nas osoby eksperckie prezentowały następujące tematy:

„Dezinformacja i propaganda w sprawach zmiany klimatu i polityki klimatycznej – główne wnioski z badań Instytutu Spraw Publicznych” dr Paulina Sobiesiak-Penszko, Instytut Spraw Publicznych
“Dezinformacja klimatyczna i fact-checking: potrzeba edukacji medialnej”, Aleksy Szymkiewicz, analityk Stowarzyszenia Demagog
“Zaangażowanie sektora ochrony zdrowia w działania edukacyjne nt. skutków zdrowotnych zmiany klimatu”, Weronika Michalak, HEAL Poland Director
“Czego dorośli nie chcą wiedzieć o zmianie klimatu. Przykłady inicjatyw edukacyjnych dla różnych grup społecznych”, Anna Sierpińska, popularyzatorka nauki związana z portalem ,,Nauka o klimacie”
„Edukacja klimatyczna urzędników państwowych – czy możemy zainspirować się osiągnięciami Francji?”, Katarzyna Udrycka, Animatorka, trenerka, koordynatorka warsztatów Mozaika Klimatyczna w Polsce

Po części eksperckiej wybrzmiały także nasze postulaty odnośnie misji Medów publicznych i etyki reklam oraz ważne głosy zaproszonych Osób, które kładły akcenty na różne aspekty pilnej potrzeby edukacji dorosłych. Podsumowując:

Po pierwsze, aby zmiany legislacyjne były sensowne, wielopoziomowe, ważne jest aby każdy polityk dysponował odpowiednią wiedzą, dlatego proponujemy wprowadzenie na stałe do Sejmu i Senatu zajęć z Mozaiki Klimatycznej – Francja szkoli polityków i urzędników wyższego szczebla od kilku lat.
Po drugie, w przestrzeni medialnej nie mamy żadnych wytycznych, jak media tradycyjne i cyfrowe mają edukować swoich odbiorców. Jesteśmy w dobrym momencie – telewizja publiczna przekształca się w taką, która ma służyć wszystkim obywatelom – stwórzmy mądre, odpowiedzialne medium z misją! Zwróćmy też uwagę na media cyfrowe – bo one kształtują dużą część społeczeństwa. Mało mówi się też o odpowiedzialności reklamy, a to ta sfera ma duży wpływ na codzienne wybory dokonywane przez Polaków. Czy społeczeństwo nie powinno być rzetelnie informowane na temat kosztów środowiskowych nadmiernego konsumpcjonizmu?
Po trzecie, zmiany klimatu mają potężny wpływ na zdrowie człowieka. Ministerstwa: Zdrowia, Klimatu i Środowiska oraz Edukacji mają przed sobą dużo pracy. Stworzenie spójnego systemu edukacyjnego, obejmującego szkolenia lekarzy, studentów medycyny, nauczycieli jest według nas niezbędne.
Po czwarte – dezinformacja i hejt. Tym tematem zajmują się m.in. nasi goście będący na spotkaniu: Instytut Spraw Publicznych, Demagog i dziennikarze śledczy. Najwyższy czas, aby zająć się tym systemowo. A więc znów musimy się odwołać do dobrych praktyk mediów, misji mediów tradycyjnych i cyfrowych. Z badań wynika, że Polacy czują się bezbronni wobec dezinformacji. Nie wiedzą w jaki sposób i gdzie sprawdzać co jest prawdą, a co nie. A przesyłając dalej w świat fakenewsy niestety niechcący podają nieprawdziwe informacje dalej.

Zaprezentowane przez nas oraz przez osoby eksperckie rozwiązania spotkały się z pozytywną reakcją Gości i Gościń reprezentujących ministerstwa Klimatu i Środowiska., Zdrowia, Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (posłuchaj).

Niebawem opublikujemy listę postulatów, nad realizacją których będziemy pracować w ramach grup roboczych w gronie osób poselskich i eksperckich. Celem prac będzie opracowanie zmian legislacyjnych w obszarach zdrowia publicznego, prawa i administracji oraz mediów. Wiemy, że będzie to proces mozolny i długotrwały, bo temat jest trudny i niewygodny, ale nie zamierzamy się poddawać. Wiemy, że stawką jest zdrowie i przyszłość naszych dzieci.